१४ माघ,घोराही –
कुसुन्डा भाषालाई जीवन्त राख्न र पछिल्लो पुस्तालाई जस्ताको तस्तै हस्तान्तरण गर्नका लागि विभिन्न खालका प्रयास थालिएको छ । कुसुन्डा भाषाका पूर्ण बक्ता दुइजना मात्रै रहेकोमा एकजना लमही नगरपालिका कुलमोर निवासी ज्ञानीमाया कुसुन्डाको दुइ वर्ष अगाडि मृत्यु भएपछि कुसुन्डा भाषा लोप हुने चिन्ता थपिदै गएको थियो ।
कसुन्डा भाषा संरक्षण र जीवीत राख्नका लागि अनुसन्धान कर्ता उदयराज आलेले सहयोग गर्दै आउनुभएको छ । उहाँले कुसुन्डा जातीको शब्द कोश र अध्ययन गर्नका लागि पाठ्यपुस्तक लेख्नु भएको छ । आफ्नो मातृ भाषा मगर भएपनि लोप हुन थालेको कुसुन्डा भाषाको संरक्षणका लागि काम गर्दै आउनु भएको छ ।
भाषा आयोग, काठमाडौं, नेपालद्धारा आयोजित नयाँ कुसुण्डा पुस्तालाई ९० घण्टा लोपोन्मुख कुसुण्डा भाषाको सिकाउने काम भैसकेको छ । जसको प्रशिक्षकको रुपमा आलेले काम गर्दै आउनु भएको हो । कुसुन्डा भाषाको अर्का बक्ता कमला सेन कुसुन्डाले बोल्न मात्र जान्ने लेख्न नजान्ने भएकाले भाषा लोप हुनबाट बचाउनका लागि उदय आलेले सहजीकरण गर्नु भएको हो ।
भाषा आयोग, काठमाडौं र नेपाल कुसुण्डा विकास समाज केन्द्रीय कार्यालय घोराही, दाङद्धारा आयोजित ६० घण्टा दोस्रो सत्र नयाँ कुसुण्डा पुस्तालाई लोपोन्मुख कुसुण्डा भाषाको प्रशिक्षकका रुपमा अध्यापन गरिएको थियो । दोस्रो सत्र पछाडि नयाँ पुस्ताका बालबालिका गीत लेख्न र गाउन सक्ने भएका छन् ।
दुई वर्षअघिसम्म दुई जनामा सीमित कुसुन्डा भाषा अहिले पठनपाठनमार्फत ३० जनामा फैलिएको छ । ज्ञानीमैया र कमलाकै सहयोगमा कुसुन्डा भाषाको कक्षा चलाइएको थियो । अब भाषा बचाउने र विस्तार गर्ने जिम्मेवारी कमलाको काँधमा आएपछि उहाँ निरन्तर अगाडि बढ्नुभएको छ ।
यस्तै पुस्तकमा समावेश गरिएको पाठ्यसामाग्रीलाई अडियोमा पनि तयार गरिएको छ । अडियोले कुसुन्डा भाषाको उच्चारणका साथसाथै कुसुन्डाको बोलीचालीको भाषा समेत सुन्न सकिनेछ ।
भर्चुअल वास्तविक वृत्तचित्र निर्माणको लागि अवधारणा बनाएर काम अगाडि बढाएको कुसुन्डा भाषाका अनुसन्धान कर्ता उदय आलेले जानकारी दिनुभएको छ ।।
